Ik zoek altijd naar principes om beter te kunnen leren in vrijheid. Onderstaande artikel van Paul Waldie heb ik vrij vertaald. Enkele principes die wij kunnen leren van de Noorse aanpak zijn: kids trainen vaak samen met de ouders. Een ander principe is ‘Joy of Sport for All’: de focus ligt op participatie, kids worden gemotiveerd om veel verschillende sporten te doen en de kosten worden laag gehouden voor de ouders. De Noren ontwikkelen mensen, niet alleen sporters. Elke keer dat kinderen aan sport doen moeten ze een positieve ervaring krijgen
Medailles
Wanneer de Olympische Winterspelen volgende maand in Peking beginnen, zullen er veel verrassingen en verrassingen zijn. Maar er is één ding waarop u kunt rekenen: het land dat het meest waarschijnlijk bovenaan het medailleklassement zal staan, is niet de Verenigde Staten, Rusland of Canada, het zal Noorwegen zijn – alweer.
Als je denkt dat dat een makkie is, bedenk dan dat Noorwegen meer Olympische Wintermedailles heeft gewonnen – 368 – dan enig ander land, waaronder 132 gouden medailles. Bij de laatste Spelen, in 2018, eindigde Noorwegen als eerste met een record van 39 medailles – 10 meer dan Canada, dat zijn beste Spelen ooit had en derde werd, achter Duitsland. En Noorwegen zal naar verwachting nog beter presteren in China en mogelijk 45 medailles mee naar huis nemen, volgens een recente voorspelling van het in de VS gevestigde Gracenote Sports.
Veelzijdigheid
En als je denkt dat dit kleine Scandinavische land alleen goed is in evenementen op ijs en sneeuw, denk dan nog eens goed na. Noorse atleten behoren tot de allerbeste in een groot aantal zomerse bezigheden. Casper Ruud is ’s werelds nummer 8 in tennis, Viktor Hovland is een top 10-golfer, voetballer Erling Haaland wordt beschouwd als een van de beste jonge spitsen waar dan ook, en Magnus Carlsen staat al 11 jaar op nummer 1 in schaken. En wie kan een van de opvallende momenten vergeten van de Olympische Spelen van afgelopen zomer in Tokio, toen de Noor Karsten Warholm zijn eigen wereldrecord verbrak op de 400 meter horden en Jakob Ingebrigtsen zijn dominantie op de middellange afstanden voortzette door de 1500 meter te winnen? Zelfs een Noors duo won goud in beachvolleybal voor heren.
Joy of Sport for All
Dus hoe doet Noorwegen dat? Hoe kan een land van 5,3 miljoen mensen – ongeveer een derde van de bevolking van Ontario – zo’n schat aan talent voortbrengen?
Het begint met een radicaal andere benadering van sport die is gebaseerd op een concept dat bekend staat als de ‘Joy of Sport for All‘. Terwijl Canadezen en Amerikanen kinderen die potentieel vertonen al op jonge leeftijd streamen naar eliteteams, houdt Noorwegen de focus op participatie.
Kinderen worden aangemoedigd om zoveel mogelijk te sporten en de kosten voor ouders worden laag gehouden. Clubs mogen geen competitieklassementen bijhouden of zelfs wedstrijdscores opnemen voor kinderen onder de 13 jaar, en er zijn geen individuele klassementen, reizende teams of nationale kampioenschappen voor die leeftijdsgroep. Het komt allemaal aan bod in het Noorse “Kinderrechten in de sport”, een document van 12 pagina’s waarin staat dat “kinderen elke keer dat ze aan sport doen een positieve ervaring moeten krijgen.”
Hoog waardige coaching
Veelbelovende tieners kunnen zich specialiseren in een gekozen evenement en hoogwaardige coaching krijgen. Maar zelfs getalenteerde tieners ploeteren vaak in een verscheidenheid aan sporten en blijven gehecht aan hun plaatselijke club. Warholm concentreerde zich pas op de hindernissen toen hij 20 was en jarenlang meedeed aan tienkamp.
Clubs vormen de ruggengraat van de sport in Noorwegen. Er zijn er meer dan 12.000 in het hele land en ze worden allemaal bijna volledig gerund door vrijwilligers. Gezinnen skiën, skaten of spelen vaak samen en doen mee aan fondsenwerving. Uit enquêtes blijkt dat 80 procent van de Noren in hun jeugd lid was van een club en dat ongeveer de helft van alle tieners actieve clubleden zijn.
Eén sportorganisatie
En in tegenstelling tot Canada heeft Noorwegen maar één nationale sportorganisatie, de Norwegian Confederation of Sports. Het houdt toezicht op 55 sportfederaties, het Noors Olympisch Comité, het Paralympisch Comité en de Special Olympics. Alles wordt grotendeels gefinancierd door een nationale loterij, Norsk Tipping, die 64 procent van de opbrengst aan sport besteedt, ongeveer 400 miljoen dollar per jaar. Loterijkopers kunnen ook 7 procent van hun inzet doneren aan een gekozen club.
“De Noorse mentaliteit is dat je kinderen de kans moet geven om kind te zijn”, zegt Tor-Arne Hetland, een nationale langlaufcoach en Olympisch gouden medaillewinnaar. “In veel landen rijden de ouders de kinderen naar de training. In Noorwegen trainen de ouders vaak samen met de kinderen.”
Coach is mentor
Hetland, die goud won bij het langlaufen op de Olympische Spelen van 2002, probeerde als kind bijna elke sport, waaronder sprinten, discuswerpen, speerwerpen en voetbal naast skiën. “We voetbalden in de zomer en skiën in de winter. Dat was heel normaal en dat is het nog steeds”, zei hij. Hij legde ook uit dat coaching, zelfs op eliteniveau, in Noorwegen veel minder rigide is dan in veel andere landen. “Als je de vaardigheden en de passie leert, ontwikkelen de atleten zichzelf”, zei hij. “Atleten coachen zichzelf deels met coaches meer als mentoren en minder als dictators.”
Het was niet altijd zo. De Noorse sport kreeg in 1988 te maken met een moment van de waarheid nadat het land slechts vijf medailles won – drie keer zilver en twee keer brons – op de Olympische Spelen van Calgary en als elfde eindigde. De slechte vertoning leidde tot een heroverweging van de ontwikkeling van atleten en meer samenwerking tussen de overheid en clubs. Het leidde ook tot de oprichting van een topsportcentrum genaamd Olympiatoppen, dat meer aandacht besteedde aan het opleiden van topsporters.
Verandering in denken
Tegen de tijd dat Noorwegen in 1994 in Lillehammer de Olympische Spelen organiseerde, behoorde het land weer tot de top drie en won het 26 medailles, waaronder 10 gouden. Sindsdien staat het bovenaan het medailleklassement op de Spelen in 2002, 2014 en 2018. Het begon ook succes te zien op de Zomerspelen. Vebjorn Rodal won de 800 meter bij de mannen op de Olympische Spelen van Atlanta in 1996, en het damesteam won goud bij het voetbal op de Spelen van 2000 in Sydney.
“Er was echt een verandering in het hele denken toen we de Spelen in 1994 in Lillehammer kregen”, zei Inge Andersen, voormalig secretaris-generaal van de Confederation of Sports. “Omdat we toen het doel hadden dat we in 1994 het beste land zouden zijn, en het heeft iets heel goeds gedaan voor de hele sportbeweging in Noorwegen. Sindsdien zijn we sterker en sterker.”
Andersen zei dat Noorwegen ook niet is afgeweken van zijn concept van participatie en gelijke toegang tot sport. “Jongeren in Noorwegen hebben de mogelijkheid om veel verschillende sporten te proberen, en uiteindelijk kunnen ze zelf kiezen”, zei hij. “Het is niet de coach of vader of moeder die voor hen kiest.”
Mensen ontwikkelen
Tore Ovrebo, de directeur van Olympiatoppen, zei dat hij weliswaar vertrouwen heeft in de kansen van Noorwegen in China, maar geen medailledoel heeft. “We hebben hoge verwachtingen en we geloven dat het een goede Spelen voor Noorwegen gaat worden”, zei hij. “Het is onze taak om de atleten te ondersteunen om hun best te doen – en dan tellen we medailles.”
Ovrebo’s Olympische carrière – hij nam deel aan roeien op de Spelen van 1988 – typeert het Noorse model. Hij groeide op met voetbal en Europees handbal. Op 13-jarige leeftijd vergezelde hij een vriend naar een roeivereniging die vol zat met Olympische atleten. Ze werden al snel zijn mentoren en coaches en dreigden de tiener eruit te schoppen als hij zijn studie verwaarloosde. “Dat is het grote verschil”, zei hij. “In Noorwegen is het alsof we mensen ontwikkelen en niet alleen atleten.”
** Paul Waldie – The Globe And Mail **