Vorig jaar was het 30 jaar geleden dat het album The Joshua Tree van U2 is uitgebracht. Het album is beïnvloed door blues, folk, gospel en de fascinatie van de bandleden voor Amerika. Na enkele uitgebrachte albums zoals Boy en October met een sterke christelijke invloed, waren ze toe aan een wat meer ander geluid. U2 trok in 1986 samen met de Nederlandse fotograaf Anton Corbijn door een kaal landschap in een busje door zuidwestelijk Californië. De opnames voor het vijfde studio-album van de Ierse band waren eerder dat jaar afgerond. De inspiratie voor de elf nummers hadden ze opgedaan tijdens het vele toeren door Amerika, een land waarmee U2 een haat-liefdeverhouding had.
The Joshua Tree
De stekelige Joshua tree, familie van de yucca, had Corbijn een paar jaar eerder al ontdekt, toen hij in 1980 in dezelfde woestijn een portret maakte van Captain Beefheart. Hij had wel wat met die boom, die zijn bijnaam te danken had aan mormoonse kolonisten die in de opwaartse takken de omhoog gestoken armen van de profeet Jozua herkenden. Op de eerste avond vertelde hij Bono erover. Het leek Corbijn een mooi idee om de boom op de voorkant van de hoes te zetten en de band op de achterkant.
Diezelfde avond is Bono in de Bijbel op zoek gegaan naar de betekenis ervan. Bij het ontbijt deelde hij mede dat het album The Joshua Tree moest gaan heten. Daarna zijn ze de hele dag op zoek gegaan naar een mooi exemplaar. De uiteindelijke boom vonden ze niet, zoals vaak gedacht, in Joshua Tree National Park – daar zijn ze nooit geweest – maar noordelijker, in de buurt van Death Valley. Corbijn wilde een boom die alleen stond. Dat was nog lastig, want meestal staan ze in groepen. Uiteindelijk waren ze uitgekomen bij “de boom” in het landschap van Zabriskie Point. Bij het gehucht Darwin, vlak langs highway 190, vonden ze zo’n eenzaam exemplaar.
Een goed uur lang maakten ze er foto’s, totdat de kou ze de bus weer in dreef. De U2-boom zelf is niet meer, weet Corbijn. Die stierf in 2000 aan ouderdom en viel om. Tussen de restanten van de takken liggen nu allerhande aandenkens van fans. Eén van hen plaatste in het woestijnzand een bronzen plaquette, met de tekst: ‘Have you found what you are looking for?’ als knipoog naar de hit “I still haven’t found what I’m looking for.”
Back to the future
Vanwaar dit verhaal over de Joshua Tree? Ik weet nog dat toen het album destijds uitgebracht werd dat het een sterk gevoel met zich meebracht. De boom op de cover en uiteraard de legendarische muziek roept nu nog steeds een gevoel op van mijn jeugd, van vrijheid, van politieke teksten (alhoewel ik het destijds niet allemaal begreep waar het over ging). Van je ergens tegen afzetten, kiezen voor muziek en daarmee indirect ook kiezen voor een bepaalde groep waar je bij hoorde, de eerste biertjes, de zwarte kleding, je haar lang laten groeien zodat er echt geen model meer in zat…:), van bezorgdheid maar ook onbezorgdheid.
Waar de kraakbeweging een afspiegeling van de jaren 70 was, is voor mij de foto van het album The Joshua Tree een afdruk van de jaren 80. De foto van de boom staat voor mij voor vrijheid en voor jezelf kiezen. Voor je niet druk maken over de toekomst, maar stiekem toch ook wel. Voor een boom die sterk genoeg is om alleen te staan, waar hij eigenlijk altijd in groepen staat. Maar dat deze boom alleen staan ook wel fijn vindt.
30 jaar later
Nu ik hier 30 jaar later op Ibiza in de camper aan het werk ben op het strand, zie ik een soortgelijke boom staan aan het water. Hij staat alleen en fier rechtop. Hij vangt bij tijd en wijle veel wind en zal ongetwijfeld ook veel verhalen gevangen hebben van mensen die hem gepasseerd zijn. Voor mij roept hij het gevoel weer op van de jaren 80 en daarmee ook het gevoel van vrijheid. Het gevoel van ergens voor kiezen en ergens voor staan. En dit plaatje sterkt mij ook in het gevoel om alleen te staan, want meestal staat deze boom in groepen. Dat ging net door mij heen toen ik hem gadesloeg.